Kajakzeilen voor dummies (1)

Hier komen de grondbeginselen van het kajakzeilen aan bod. Lees eerst 'Zeilen voor dummies' want ik ga ervanuit dat je inmiddels weet wat zeilen is in het algemeen.

Je kunt dit verhaaltje ook overslaan en gewoon lekker zelf klooien op vlak water. Begin dan met windkracht 2 à 3. Dan heb je net genoeg wind om aan te voelen wat het gebeurt zonder gevaar dat je kapseist.
Ben je uitgespeeld, dan is deze tekst toch wel nuttig om nog eens te lezen.

• Trek je zeiltje op als je met je neus in de wind ligt. Of zorg in ieder geval dat je schoot slap blijft wanneer het zeiltje omhoog komt. Anders vang je meteen wind terwijl je nog stil ligt. Dat geeft een vervelende ruk aan je kajak.
• Peddel eerst recht naar voren tegen de wind in.
• Heb je eenmaal wat gang, stuur dan iets van de wind af. Het zeil zal wind pakken en geleidelijk de kajak naar voren gaan trekken zonder harde ruk. Zie dit Youtubefilmpje https://youtu.be/GyjSl6EfM7I van de geoefende kajakzeiler Gnarlydog uit Australië die vanuit stilstand meteen wind pakt en omslaat (vanaf 1 min. 40 sec.). Waarschijnlijk was hij overeind gebleven met alvast een beetje snelheid. 
  
• De juiste stand van je zeil zie je zodra er wat bobbels verschijnen vlak achter de mast. Dit betekent dat het zeil erbij hangt als een vlaggetje en niet veel meer doet. Trek nu het zeiltje een beetje in tot de bobbels verdwijnen. Je voelt het zeil 'pakken'. Trek het niet verder in.  
• Als je kajak flink overhelt in stevige wind, probeer dan niet automatisch een steun te zetten aan de kant waar je naar toe dreigt te vallen. De klassieke steun in een golf werkt namelijk voor heel even - in combinatie met de heupzwaai - terwijl een windstoot veel langer aanhoudt. Peddelzeilers leunen daarom liever uit naar de wind toe, met een slepende peddelsteun voor het geval je te ver uitleunt of de wind wegvalt. En vergeet bij het leunen niet je boot mee te nemen met je bovenbeen tegen het dek. Anders heeft het leunen niet zo veel zin. Dus onthoud: liever niet steunen maar leunen!
  

Leunen aan de goede kant, met sleepsteun. Foto: Gnarlydog

 

Steunen aan de verkeerde kant, met de wind mee.
Onbetrouwbaar en het is ook beter je zeil rechtop te houden voor maximale windgrip

• Pruts niet te veel aan je schoot, de lijntje tussen het zeil en je boot. Het kajakzeil is zo ontworpen dat een beetje schootlengte meer of minder geen bal uitmaakt voor de snelheid. Wedstrijdzeilers zijn constant bezig met hun schoot, maar peddelzeilers hebben daar geen mogelijkheid voor. Zij hebben hun beide handen hard nodig aan de peddel. Pas bij grote koerswijzigingen is het nodig de schoot iets te vieren of in te trekken. 
• De belangrijkste wijziging van de schootlengte doet zich voor bij wind in de rug. Je zal het zeiltje helemaal uit laten staan zodat het haaks op de kajak staat. Welke kant maakt niks uit. Let heel goed op wanneer je bijvoorbeeld je zeil naar rechts hebt staan en je draait je kajak ook naar rechts. Opeens zal de wind ook achter het zeil komen. Dit is zichtbaar aan de bovenrand van het zeil dat plotseling iets omvouwt. Draai nog een millimeter verder dan zal het hele zeiltje omklappen naar links. Dit heet een klapgijp. Voor zeilers een hele toestand, maar voor peddelzeilers heel normaal. Vang de klap op met een peddelsteun op links. Dit is al voldoende want de wind van achteren zal de kajak nauwelijks doen hellen. Je hoeft dus niet te gaan uitleunen.
• Sturen doe je in eerste instantie met je scheg. Scheg in: de kajak zal langzaam maar zeker opdraaien in de wind ('oploeven'). Scheg naar beneden: de boot zal van de wind afdraaien ('afvallen'). Ergens in het midden ligt het perfecte balanspunt voor rechtdoor varen. Voor hardnekkig oploeven bestaat maar een remedie: leg wat meer gewicht achterin dan voorin. Hierdoor steekt je scheg dieper en heb je sowieso wat meer waterverplaatsing achterin. Je kont ligt dus vaster in het water, waardoor de neus minder zal opdraaien in de wind. Voor constant afvallen, leg meer bagage voorin. Je kont komt dan omhoog en zal door de wind worden weggezet. Zo draait je neus iets meer in de wind.
• Sturen om snel uit te wijken doe je met achterwaarts peddelroer. Is dat niet snel genoeg, dan botweg remmen met je uitgestoken peddelblad plus lekker uitleunen aan die kant. Succes gegarandeerd. Je ligt wel gelijk stil.
• Kanten zoals gewone kajakvaarders dat doen heeft naar mijn ervaring niet zo veel effect, zeker niet als je scheg naar beneden staat. Ik denk dat kanten alleen zin heeft in combinatie met boogslagen, net als bij normaal kajakken. In flinke wind is dat voor peddelzeilers niet zo veilig. Misschien kan het wel als je voor de wind gaat. Zelf heb ik er zeer matige ervaringen mee, vooral in de surf. Achterwaarts peddelroer of domweg remmen aan een kant zijn veel effectiever.